Niektórzy lubią poezję? – ZSGH świętuje 100. rocznicę urodzin Wisławy Szymborskiej

„W każdym razie […] po to, by być niepospolicie uczonym, trzeba zacząć od pospolitego uczenia się.” (Charles Dickens). Tę myśl można sparafrazować i powiedzieć: aby być niepospolicie rozczytanym w poezji, trzeba zacząć od pospolitego jej czytania.

Dobrym ku temu pretekstem był projekt dla wszystkich uczniów ZSGH, którzy mieli sięgnąć po utwory Wisławy Szymborskiej, wybrać jeden wiersz i w sposób kaligraficzny przepisać go. W rezultacie zebraliśmy różne pisemne ślady czytania poezji noblistki, które złożyły się na happening i wystawę „Poezjo-kaligrafie. Przepisz wiersz Szymborskiej”. Kaligrafia stanowi pisemny namysł nad tekstem –w przypadku kaligrafowania poezji - trzeba zaplanować strukturę strony, podział na zwrotki i wersy, w końcu wielkość liter, by wyeksponować sens utworu. Słowo przepływa powoli, a całe ciało pracuje, aby przepisać wiersz, który kiedyś był napisany („Jest więc taki świat,/ nad któ­rym los spra­wu­ję nie­za­leż­ny?/Czas, któ­ry wią­żę łań­cu­cha­mi zna­ków? /Ist­nie­nie na mój roz­kaz nie­ustan­ne?/Ra­dość pi­sa­nia. /Moż­ność utrwa­la­nia. /Ze­msta ręki śmier­tel­nej.” W. Szymborska „Radość pisania”). Wśród przepisywanych utworów autorki szczególnym uznaniem cieszył się wiersz „Dłoń” z pieczołowicie odwzorowywanymi rękoma uczniów, stąd zrodziła się instalacja „Przybij piątkę Szymborskiej”.

Część kaligraficznie przepisanych przez młodzież wierszy znalazła się na wystawie, ale nie mogłyśmy tam umieścić wszystkich prac, dlatego zainicjowałyśmy happening artystyczny w ramach obchodów Roku Szymborskiej. Otóż pięcioosobowe grupy reprezentujące poszczególne klasy ułożyły napis "SZYMBORSKA" z wykaligrafowanych przez siebie wierszy poetki. Na koniec procesu układania jubileuszowego napisu dołączyli do swoich koleżanek i kolegów uczniowie wraz z towarzyszącymi im nauczycielami. Efekt happeningu można zobaczyć w filmiku dokumentującym to działanie (ZSGH świętuje 100. Rocznicę urodzin Noblistki).

W promowaniu czytania poezji Wisławy Szymborskiej wsparły nas wyróżnione uczennice ZSGH: Małgorzata Bujok (Stypendystka Starosty Powiatu Cieszyńskiego) oraz Natalia Kawulok (Stypendystka Prezesa Rady Ministrów oraz Macierzy Ziemi Cieszyńskiej). Maturzystki wystąpiły w filmiku z Wisławą Szymborską. Dziewczyny czytały wiersz „Miłość szczęśliwa”, który jednocześnie wygłaszała Noblistka. Mamy nadzieję, że nagranie „Stypendystki promują czytanie poezji” również zachęci nas do oddawania się lekturze poezji!

W holu szkoły można zobaczyć wystawę poświęconą poezji Wisławy Szymborskiej. Jak pokazać poezję? Współczesne wydania poezji chętnie korzystają z przedruków rękopisów. Można zatem zobaczyć: jak różne teksty pisała Szymborska (książka „Błysk rewolwru”); jak fotografie dookreślają odczytanie wiersza („Pisane światłem. Antologia poezji inspirowanej fotografią”), jak instalacje świetlne Jenny Holzer wydobywają sens utworów Szymborskiej, jak wyglądają reprinty korespondencji poetów (Szymborska - Herbert). Wystawę inkrustują plakaty stworzone z okazji 100. rocznicy urodzin noblistki, które otrzymaliśmy od Fundacji Wisławy Szymborskiej.

Współczesność pokazuje, że poezję trzeba promować wszelkimi możliwymi sposobami, aby społeczeństwo nie utraciło kreatywnego charakteru słowa. Świadczy o tym wyjątkowa współpraca YES i Fundacji Wisławy Szymborskiej: "Co ma wspólnego biżuteria YES orazWisława Szymborska? Obie są kobietami! Ta pierwsza już od dwóch lat realizuje kampanię podhasłem „Jestem kobietą”, poetka natomiast wśród wielu wierszy stworzyła i ten podtytułem „Portret kobiecy”(https://www.szymborska.org.pl/portret-kobiecy-wyjatkowa-wspolpraca-yes-i-fundacji-wislawy-szymborskiej/). W szkole także budowaliśmy pewien rodzaj napięcia wobec tekstu poetyckiego. A mianowicie nasza społeczność została postawiona wobec dylematu siedzieć na kanapie i czytać poezję, czy zrezygnować z podwójnej przyjemności?

Profesor Marcin Jaworski podczas ostatniego Kongresu Polonistów i Bibliotekarzy w Warszawie, stwierdził, że Wisława Szymborska jako persona publiczna musiała zająć stanowisko wobec popkultury. Poetka nie akcentuje w swej twórczości łatwych i prostych deklaracji (pytanie, czy "Portret kobiecy" to manifest?), ale aforystyczność jej tekstów, jej swoiste "montowanie" słowem - nie kłóci się z montażem reklamy, poprzez którą możemy zobaczyć interpretację tekstu. Zatem pewne zabawowe sytuacje mogą doprowadzić po pierwsze do zainteresowania formą wiersza, po drugie zachęcić do jego interpretacji. 

Mamy nadzieję, że wybrzmiałe fragmenty poezji Wisławy Szymborskiej w murach ZSGH - bliskie aforyzmom, sentencjom czy mądrości haiku - zainspirują nas wszystkich do głębszego odczytania poezji autorki "Wołania do Yeti". W końcu, aby być niepospolicie rozczytanym w poezji, trzeba zacząć od pospolitego czytania jej.